Grondexploitatie € 6.200.000, diverse kans% (programma Economie en recreatie en Bouwen en Wonen)
De complexe en langdurige processen rondom projecten, brengen risico’s met zich mee. Dit kan leiden tot tegenvallende resultaten, waardoor verliezen hoger uit kunnen vallen dan verwacht. Verliezen zijn afgedekt met voorzieningen. Wanneer voorzieningen ontoereikend blijken, moet het gemeentelijk weerstandsvermogen toereikend zijn om aanvullende verliezen op te kunnen vangen.
De algemene risico’s zijn doorgerekend voor alle relevante projecten. Het grootste deel van het algemene risico betreft het risico van afnemende prijzen bij een tegenvallende economische ontwikkeling. In de risicoanalyse is rekening gehouden met het scenario van een economische teruggang waarbij verkoopprijzen dalen, de verkopen vertragen en de jaarlijkse indexering van de grondprijzen lager uitvalt. Het renterisico blijft gezien de opbouw van de leningenportefeuille de komende jaren beperkt.
Voor alle grondexploitaties zijn de project specifieke risico’s en de bijbehorende kans van optreden in beeld gebracht. Risico’s doen zich niet allemaal tegelijk voor. Op basis van een Monte Carlo Analyse is het benodigde weerstandsvermogen vanwege project specifieke risico’s in beeld gebracht. Voor winstgevende grondexploitaties kunnen verliezen (deels) worden gedekt uit de positieve resultaten.
Het grootste deel van de project specifieke risico’s komt voor rekening van De Grassen. Het voornaamste risico is dat de opbrengsten lager uitvallen als een deel van de vervolgfasen uiteindelijk niet gerealiseerd kan worden.
Invoering privatisering bouwtoezicht € 400.000, 90% kans
(programma Openbare orde en veiligheid)
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb), is op 14 mei 2019 door de Eerste Kamer aangenomen. De invoeringsdatum van de wet is gelijktijdig met de invoering van de Omgevingswet en daarom uitgesteld tot 1 januari 2023. Ondertussen wordt er steeds meer duidelijk over deze wet en de gevolgen voor de organisatie, er blijven echter ook nog steeds veel vragen. Met behulp van een externe analyse wordt het financiële gevolg op dit moment geschat op ca. € 400.000 waardoor het risico is verlaagd.
Het financiële risico van deze wet ontstaat vooral door het verlies aan inkomsten uit de leges. Daar komt nog bij dat werkzaamheden veranderen wat een effect kan hebben op de benodigde ureninzet. Er zijn specifiek voor de Wkb (in afwijking van de omgevingswet) nog geen afspraken gemaakt over de financiële compensatie tussen VNG en Rijk. Het financiële gevolg is structureel en zal uiteindelijk moeten worden verwerkt in de begroting wanneer er meer duidelijkheid is.
Beperkte capaciteit (formatie) door uitval of niet ingevulde vacatures € 500.000, 50% kans (diverse programma’s)
De huidige economische ontwikkelingen zorgen voor een krappe arbeidsmarkt. Hierdoor is het moeilijk om vacatures in te vullen. Dit is een landelijk gesignaleerde trend, die zich inmiddels heeft uitgebreid naar bijna alle werkterreinen. Omdat de werkzaamheden doorgaan en om het effect op de organisatie en doelstellingen te beperken kan gekozen worden voor tijdelijke inhuur om de vacatures in te vullen. Dit brengt echter hogere kosten met zich mee. Ondanks de trend is er voor gekozen hiervoor niet op voorhand extra middelen te reserveren, dit brengt een verhoogd risico met zich mee op overschrijding van de beschikbare budgetten. De meest recente inventarisatie laat dit ook zien, daarom is de verwachte financiële omvang verhoogd.
Bedrijfscontinuïteit: onderbreking ICT voorzieningen € 1.500.000, 30% kans
(programma Bestuur en beheer)
Dit risico is gericht op een serieus incident waarvoor, rekening houdend met getroffen maatregelen, de kans klein wordt geacht. Afhankelijk van het incident en de omvang van de onderbreking varieert de kans. De kans op een korte onderbreking is aanzienlijk groter dan een langdurige onderbreking. De financiële impact zit vooral in het mogelijk moeten vervangen van hardware bij een groot incident, inhuur van externen in geval van een ransomware aanval en de inzet die het kost om getroffen data te reconstrueren. Door een toename van aanvallen is de kans verhoogd. Daarnaast is op basis van de kosten die andere gemeenten hebben moeten maken ook de verwachte financiële impact verhoogd.
Vervallen specifieke toprisico’s
De volgende specifieke, financiële, risico’s voor de gemeente Heusden waren opgenomen in de toprisico’s van de vorige paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. Deze zijn echter nu vervallen:
Compensatie kostprijsverhogende BTW voor sportlasten valt lager uit € 315.000, 50% kans (programma Sport en cultuur)
Om sport en beweging te stimuleren konden gemeenten in het verleden de btw die aan hen in rekening werd gebracht in aftrek brengen. Met ingang van 1 januari 2019 is dit recht vervallen. Dit heeft tot gevolg dat alle inkoop btw kostenverhogend is geworden. Daar staat tegenover dat gemeenten ter compensatie een specifieke uitkering aan kunnen vragen (SPUK). Uitgangspunt is dat het Rijk op deze manier de gemeenten volledig compenseert. Het budget is echter gemaximeerd. De verantwoording over 2021 is inmiddels via SISA ingediend en bedraagt € 469.432. Op begrotingsbasis is door het Rijk bepaald dat de verwachte vergoeding voor gemeenten over 2021 76,94% is, dit is verwerkt in de jaarstukken. Voor 2022 is een compensatie ter grootte van € 1.434.145 aangevraagd. Op dit moment is nog niet bekend welk deel hiervan op voorschotbasis wordt verstrekt. De afgelopen jaren was dit steeds rond de 78%. In dat geval bedraagt het risico over 2022 (afgerond) € 315.000, 22% van de totale begrote BTW kosten voor sport. Doordat uit de ingediende verantwoordingen over 2019 en 2020 is gebleken dat het plafond in die jaren toch niet is overgeschreden, hebben we over deze jaren alsnog volledige compensatie ontvangen. De werkelijke kosten van alle gemeenten samen lagen (ruim) onder het beschikbare budget voor compensatie. In hoeverre corona hier een rol in heeft gespeeld en of dit voor 2021 en 2022 eveneens het geval zal zijn, is nog niet te zeggen. Op grond hiervan is de kans dat we voor 2022 uiteindelijk niet alle BTW gecompenseerd krijgen verlaagd naar 50%.